Jak sprawdzić majątek zmarłego?

Mimo że śmierć bliskiej osoby to zawsze trudny moment, a proces dziedziczenia może wiązać się z wieloma formalnościami i emocjami, warto zadbać o dokładne sprawdzenie majątku zmarłego przed przyjęciem spadku. Ta wiedza jest niezbędna, by podjąć świadomą decyzję dotyczącą przyjęcia lub odrzucenia spadku oraz zabezpieczenia się przed ewentualnymi długami zmarłego. W tym artykule wyjaśnimy, jak sprawdzić majątek zmarłego i zadłużenie spadkodawcy.

Dlaczego warto sprawdzić majątek zmarłego?

Z przyjęciem spadku wiąże się nie tylko nabycie aktywów, takich jak nieruchomości czy oszczędności — również obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców. Z tego powodu niewiedza na temat pełnego stanu majątku spadkodawcy może prowadzić do nieświadomego przyjęcia długów przewyższających wartość odziedziczonych aktywów.

Dlatego warto dokładnie zbadać majątek zmarłego, aby:

Ustalić, co wchodzi w skład spadku.
Ocenić wartość majątku.
Zidentyfikować ewentualne długi zmarłego i inne zobowiązania, które mogą przejść na spadkobierców.

Ustalenie składu spadku pozwoli na podjęcie świadomej decyzji o przyjęciu spadku. Warto wiedzieć, że prawo przewiduje trzy możliwości:

Odrzucenie spadku
Proste przyjęcie spadku — wszystkie długi spadkowe stają się odpowiedzialnością spadkobiercy.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza — spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi zmarłego tylko do wysokości odziedziczonego majątku spadkowego.

Ważne! Spadkobiercy mają sześć miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku — okres ten liczy się od dnia uzyskania informacji o prawie do spadku. W przypadku braku takiego oświadczenia spadek zostaje automatycznie uznany za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

Jednym ze sposobów na to, jak sprawdzić majątek zmarłego jest przejrzenie dokumentów osobistych i finansowych spadkodawcy — mogą to być m.in. akty notarialne, umowy, wyciągi bankowe, polisy ubezpieczeniowe. Z tego powodu jest to łatwiejsze w przypadku członków najbliższej rodziny, ponieważ mają oni dostęp do rzeczy po zmarłym krewnym i z reguły lepiej orientują się w tym, jak wyglądała jego sytuacja finansowa za życia. Warto mieć jednak na uwadze, że ustalenie, co wchodzi w skład spadku, może być skomplikowane, jeśli spadkodawca nie pozostawił jasnych informacji na ten temat, a także w sytuacji wystąpienia sporów spadkowych, które mogą doprowadzić do ograniczonego dostępu do dokumentów.

W celu uzyskania pełnego obrazu majątku spadkowego najlepiej jak najszybciej złożyć wniosek o sporządzenie spisu inwentarza, czyli ustalenie składu spadku przez komornika. Spis inwentarza zawiera wszystkie informacje dotyczące majątku spadkowego, w tym nieruchomości i wartościowe przedmioty składające się na spadek, a także pozostawione przez zmarłego długi.

Kto sporządza spis inwentarza?

Za sporządzenie spisu inwentarza odpowiada komornik sądowy, a wniosek o jego wykonanie może złożyć osoba, która uprawdopodobni, że jest:

spadkobiercą,
uprawniona do zachowku
zapisobiercą,
wykonawcą testamentu,
wierzycielem.

Wniosek o spis inwentarza składa się do sądu spadku lub bezpośrednio do komornika (właściwego dla sądu spadku). Należy dołączyć do niego akt zgonu spadkodawcy oraz dokumenty, które potwierdzają prawo do złożenia takiego wniosku.

Jak dowiedzieć się, jaką wartość ma spadek?

Na określenie wartości nieruchomości i cennych przedmiotów wchodzących w skład spadku pozwala sporządzenie spisu inwentarza — komornik wskazuje wartość każdej pozycji spisu. Warto mieć na uwadze, że wnioskodawca odpowiada za pokrycie dodatkowych kosztów, jeśli konieczna będzie np. wycena przez rzeczoznawcę.

Jeśli chcemy wycenić spadek we własnym zakresie, możemy zrobić to na podstawie dokumentów finansowych spadkodawcy (m.in. wyciągi bankowe, dokumenty dotyczące inwestycji) oraz współpracując z rzeczoznawcą odpowiednim dla wycenianej części majątku, np. rzeczoznawca majątkowy oszacuje wartość nieruchomości.

Jak sprawdzić, czy zmarły miał długi?

W przypadku braku wiedzy lub dostępu do pełnej dokumentacji finansowej zmarłego na temat zaciągniętych zobowiązań najlepszym sposobem na sprawdzenie, czy spadkodawca pozostawił po sobie długi, jest spis inwentarza. Komornik sądowy wskaże w nim nie tylko istnienie ewentualnego zadłużenia, ale też jego dokładną wysokość.

Pomoc prawna w postępowaniu spadkowym

Wszystkie decyzje podejmowane w ramach postępowań prawnych, które mogą mieć istotny wpływ na sytuację finansową i prawną, wymagają dobrego zrozumienia obowiązujących przepisów oraz wynikających z nich praw i obowiązków. Z tego powodu warto zasięgnąć porady prawnika doświadczonego w sprawach spadkowych, co pozwoli na obiektywną ocenę sytuacji i wybranie najkorzystniejszego rozwiązania.

Nasza kancelaria świadczy kompleksowe usługi prawne w sprawach na gruncie prawa cywilnego i karnego, zapewniając indywidualne podejście do każdego przypadku, przygotowanie niezbędnych wniosków i dokumentacji oraz skuteczną reprezentację klienta w postępowaniach sądowych. Zachęcamy do kontaktu w celu omówienia swojej sprawy.

Kancelaria OTSP

KANCELARIA PRAWNA I ADWOKACKA

Kompleksowe doradztwo prawne dla firm z sektora e-commerce, IT oraz farmaceutycznego. Specjalizujemy się w obsłudze startupów, procesach restrukturyzacyjnych oraz bieżącym doradztwie z zakresu prawa gospodarczego i inwestycji. Zapewniamy praktyczne i sprawdzone rozwiązania dostosowane do indywidualnych potrzeb Klienta.